Úttekt gerð á starfsemi Vegagerðarinnar

Alþingi samþykkti í gær með öllum greiddum atkvæðum að fela rík­is­end­ur­skoðanda að gera út­tekt á starf­semi Vega­gerðar­inn­ar í sam­ræmi við skýrslu­beiðni nokk­urra þing­manna. Sara Elísa Þórðardótt­ir, þingmaður Pírata er fyrsti flutn­ings­maður skýrslu­beiðninn­ar. Rík­is­end­ur­skoðandi mun því ráðast í fjár­hags- og stjórn­sýslu­út­tekt á Vega­gerðinni og skila skýrslu að þeirri vinnu lok­inni.

Meðal ann­ars er farið fram á að eft­ir­far­andi þætt­ir verði skoðaðir: 

• hvort fram­kvæmd­ir séu í sam­ræmi við fjár­heim­ild­ir,
•  fram­kvæmd útboða með til­liti til laga um op­in­ber inn­kaup, útboðsstefnu rík­is­ins og hvernig jafn­ræðis, meðal­hófs og gagn­sæ­is sé gætt, og hvort kröf­ur útboðslýs­inga séu nægi­lega skýr­ar,
• hvaða gæðakröf­ur eru gerðar til að tryggja ör­yggi veg­far­enda við vega­fram­kvæmd­ir sem Vega­gerðin býður út.

Í greinagerð kemur m.a. fram að Vegagerðin er sérstök ríkisstofnun sem heyrir undir yfirstjórn samgöngu og sveitarstjórnarráðherra. Hlutverk hennar, eins og það er skilgreint í lögum um Vegagerðina, framkvæmdastofnun samgöngumála, nr. 120/2012, er að byggja upp, viðhalda og reka samgöngukerfi ríkisins samkvæmt lögum. Henni er enn fremur ætlað að stuðla að öruggum sjálfbærum, greiðum og hagkvæmum samgöngum og að samgöngur þróist í samræmi við samfélagsleg og umhverfisleg markmið.

 Hlutverk hennar er veigamikið í íslensku samfélagi en hún stendur vörð um öryggi vegfarenda á þjóðvegum landsins um leið og henni er falið að ráðstafa gríðarlegum fjármunum ár hvert í samgönguúrbætur um land allt. Afar miklu máli skiptir því að vel sé búið að rekstri stofnunarinnar og að hún sé rekin í samræmi við gildandi lög.

Þá segir í greinagerðinni að undanfarin misseri hefur nokkur umræða verið í samfélaginu um störf Vegagerðarinnar, í kjölfar nokkurra mála þar sem ófullkominn frágangur vega leiddi til tjóns og jafnvel dauða vegfarenda. Hefur það vakið upp spurningar um hvort starfsemi hennar sé háttað eins og best má vera. Í ljósi þess mikilvæga hlutverks sem Vegagerðin sinnir og þeirra gríðarlegu fjármuna sem henni er falið að ráðstafa í umboði ríkisins telja skýrslubeiðendur rétt að leggja til að gerð verði sjálfstæð könnun á starfsemi hennar.

Með beiðni þessari er því farið fram á að ríkisendurskoðandi geri úttekt á Vegagerðinni og skili Alþingi skýrslu um starfsemi hennar þar sem nokkur nánar tilgreind atriði verði könnuð sérstaklega.

Í skýrslubeiðni þessari eru tilgreindir nokkrir þættir sem lagt er til að fjallað verði sérstaklega um, í fyrsta lagi að metnir verði þættir sem snúa að stjórnsýslu og stjórnun Vegagerðarinnar, í öðru lagi þættir sem varða meðferð almannafjár og ráðstöfun til vegaframkvæmda og í þriðja lagi þættir sem varða öryggi vegfarenda á þjóðvegum landsins og eftirlit með vegaframkvæmdum.

Allt eru þetta veigamikil atriði sem ástæða er til að kanna nánar. Í ár hafa komið upp nokkur tilvik þar sem slys og tjón hafa orðið í kjölfar vegaframkvæmda á sama tíma og mikil innspýting var sett í samgönguframkvæmdir fyrr á árinu í sérstöku fjárfestingaátaki ríkisstjórnarinnar vegna efnahagslegra áhrifa í kjölfar heimsfaraldurs kórónuveiru. Hefur því líklega aldrei verið eins rík þörf og nú til að hafa eftirlit með og stuðla að nauðsynlegum úrbótum á starfsemi og skilvirkni stofnunarinnar að því fram kemur í greinagerðinni.